بررسی تحلیلی مبانی حاکمیت اتابکان لر بزرگ و شرایط اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی قلمرو آنان (550 تا827ق / 1155تا1423 م)

فرمانروایی دودمانی اتابکان لر بزرگ از 550 ق /1155 م آغاز و تا سال 827 ق/1423م به مدت حدود سه سَده تداوم یافت. این حکمرانان محلّی بر بخش وسیعی از مناطق غرب و جنوب غربی ایران حکومت کردند، موقعیت ویژه جغرافیایی سرزمین لر بزرگ از نظر قرار گرفتن در مسیر هجوم مغولان و تیموریان ، وجود دژهای طبیعی و تسخیر ناپذیر ،کوه های صعب العبور و دشت های حاصلخیز ، به همراه پیشینه ی باستانی این منطقه و خصوصاً پایتخت آنان - مال امیر- سبب اهمیت فراوان آن شد. مبانی و محورهای که حکومت اتابکان لر بزرگ بر آن استوار بوده است و کارکردهای سیاسی،اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آنان مهم ترین مسئله ای است که این پژوهش ها به آن پرداخته است، لذا تبیین مبانی و اصول موثر در جهت گیری اتابکان لر بزرگ و شناخت بخشی از مسائل تاریخ ایران با توجه به نقش و کارکردها گوناگون اتابکان لر بزرگ ، ضرورت پرداختن به این مسئله را مسجل می سازد. اتابکان لر بزرگ با نهادهای مذهبی و سیاسی خلافت عباسی و سلطنت خوارزمشاهیان روابط و مناسبات ویژه ای داشتند. این روابط افزون بر جنبه های عملی به لحاظ نظری در تحکیم پایه های حکومت ایشان بسیار موثر بود. با تهاجم مغولان و پایان کار خوارزمشاهیان ، اتابکان با مهاجمان مغول همراه شدند، بی تردید ملاحظات سیاسی جهت بقای ایشان در چنین رویکردی تعیین کننده بود. حکومت اتابکان در دوران پرتلاطم پس از ایلخانان نیز تا سال 827 هجری تداوم یافت . افزون بر جنبه سیاسی حکومت اتابکان لر بزرگ ، دوره ی ایشان به لحاظ فرهنگی،مذهبی، اقتصادی و اجتماعی نیز حائز اهمیت است ، فرهنگ و ادبیات در دوره ی اتابکان و در قلمرو تحت سیطره ی آنان رونق خوبی داشته است، از نظر اقتصادی نیز منطقه ی اتابکان در دوره ی حکومت لربزرگ بیش از پیش ترقی کرد و از نظر اجتماعی نظم وامنیت سراسر این منطقه را فرا گرفت . این پژوهش با چنین رویکردی علاوه بر تحلیل مبانی حاکمیت آن حکومت، به بررسی نقش و کارکردهای سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی اتابکان لر بزرگ در تاریخ ایران و رمز دیرپایی ایشان می پردازد. در این میان بررسی جغرافیای تاریخی منطقه اتابکان لر بزرگ و تأثیر شرایط جغرافیایی بر حیات سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی آنان جایگاه ویژه ای دارد. از این روی این پژوهش با رویکرد تحلیلی توصیفی و بر پایه ی منابع اصلی و پژوهش های موجود، این دوره و شرایط تاریخی را مورد بررسی قرار خواهد داد.